کاوش موضوع سمرقند

سَمَرْقَنْد (به تاجیکی: Самарқанд) (/ˈsæmərkænd/ سامِرکَند؛ به ازبکی و تاجیکی: Самарқанд / Samarqand، تلفظ: [samarˈqand, -ant]) شهری در جنوب شرقی ازبکستان و یکی از کهن‌ترین شهرهای دائم‌السکونت در آسیای مرکزی است. سمرقند مرکز ولایت سمرقند و یک شهر در سطح ناحیه است که شامل مناطق شهری‌مانند کیمیاگرلر، فرهاد و هیشراو می‌شود. با جمعیتی بالغ بر ۵۵۱٬۷۰۰ نفر (در سال ۲۰۲۱)، این شهر سومین شهر بزرگ ازبکستان محسوب می‌شود. شواهدی از فعالیت‌های انسانی در منطقهٔ سمرقند به دوران پارینه‌سنگی بازمی‌گردد. اگرچه شواهد مستقیمی از زمان دقیق بنیان‌گذاری سمرقند وجود ندارد، نظریه‌هایی پیشنهاد می‌کنند که این شهر بین قرن هشتم و هفتم پیش از میلاد تأسیس شده است. سمرقند به‌دلیل موقعیتش در مسیر جاده ابریشم میان چین، ایران و اروپا، در دوره‌هایی یکی از بزرگ‌ترین شهرهای آسیای مرکزی بوده و شهری مهم در امپراتوری‌های ایران بزرگ به‌شمار می‌رفته است. در دوران شاهنشاهی هخامنشی، سمرقند پایتخت ساتراپی سغدیانه بود. این شهر در سال ۳۲۹ پیش از میلاد توسط اسکندر مقدونی فتح شد و در آن زمان با نام مارکند شناخته می‌شد که در یونانی به صورت Μαράκανδα ثبت شده است. پس از آن، سمرقند تحت حکومت سلسله‌های ایرانی و ترک قرار داشت تا اینکه در سال ۱۲۲۰ توسط مغول‌ها به رهبری چنگیز خان فتح شد. این شهر به‌عنوان مرکز مطالعات علمی اسلامی و زادگاه رنسانس تیموری شناخته می‌شود. در قرن چهاردهم، تیمور سمرقند را به پایتخت امپراتوری خود تبدیل کرد و آرامگاه خود، گورِ امیر، را در آن ساخت. مسجد بی‌بی خانم که در دوران شوروی بازسازی شد، همچنان یکی از بناهای برجستهٔ شهر به‌شمار می‌رود. میدان ریگستان، مرکز تاریخی شهر، با سه بنای مذهبی عظیم احاطه شده است و نماد شکوه معماری اسلامی در آسیای مرکزی است. سمرقند با دقت سنت‌های صنایع دستی کهن را حفظ کرده است؛ از جمله سوزن‌دوزی، زرگری، بافندگی ابریشم، حکاکی روی مس، سفال‌گری، منبت‌کاری و نقاشی روی چوب. در سال ۲۰۰۱، سازمان یونسکو شهر سمرقند را با عنوان «سمرقند – چهارراه فرهنگ‌ها» در فهرست میراث جهانی ثبت کرد، به‌دلیل نقش تاریخی آن به‌عنوان نقطهٔ تلاقی تمدن‌های چین، ایران، هند و جهان اسلام. سمرقند مدرن به دو بخش تقسیم شده است: شهر قدیمی که شامل بناهای تاریخی، فروشگاه‌ها و خانه‌های قدیمی خصوصی است؛ و شهر جدید که در دوران امپراتوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی توسعه یافته و شامل ساختمان‌های اداری، مراکز فرهنگی و مؤسسات آموزشی می‌باشد. در تاریخ ۱۵ و ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲، این شهر میزبان اجلاس سازمان همکاری شانگهای (SCO) بود. سمرقند دارای تاریخی چندفرهنگی و چندزبانه است که به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر فرایند تعیین مرزهای ملی در آسیای مرکزی قرار گرفته است. بسیاری از ساکنان این شهر به زبان تاجیکی به‌صورت مادری یا دوزبانه سخن می‌گویند، در حالی که زبان رسمی کشور ازبکی است و زبان روسی نیز طبق سیاست زبانی ازبکستان، به‌طور گسترده‌ای در حوزه عمومی استفاده می‌شود.... بیشتر در ویکی پدیا